دوره ای که به جرات میتونه ورق زندگیتو عوض کنه!

مطالب پیشنهادی از سراسر وب

» روانشناسی داوری در ورزش

روانشناسی داوری در ورزش

روانشناسی داوری در ورزش


داوری که وارد زمین (یا محوطه) بازی می شود، اگر نتواند به خوبی با بحران های روانی مقابله کند، هرچند هم که قضاوت خوب و در خور توجهی را از خود ارائه دهد، باز هم نمی تواند موفقیت لازم را کسب کند.


عوامل روانی در عین ظریف بودن، مهم ترین جنبه قضاوت هستند. داوران همانند ورزشکاران و مربیان در معرض فشار و هیجانات زیادی قرار دارند.


بیشتر داوران مجموعه قوانین را می دانند، ساز و کار صحیح داوری را به کار می گیرند و از مهارت تکنیکی بالایی برخوردارند. اما آنچه که داوران ممتاز را از سایرین متمایز می سازد، مهارت های روانی است.


داوران بعد از مربیان و بازیکنان رکن سوم مسابقات ورزشی را تشکیل می دهند، اما در عین حال یکی از دشوارترین وظایف ورزشی را برعهده دارند. قضاوت خوب منجر به تسهیل در یک رویداد ورزشی می شود، زیرا نتیجه مسابقه را بر مهارتها و تاکتیک های بازیکنان متکی می سازد.


در حالی که قضاوت ضعیف از ارزش مسابقه می کاهد و لذت بازیکنان، مربیان و تماشاگران از بازی را کم می کند.


داور نباید به دنبال قرار گرفتن در کانون توجه باشد. داوران کارآزموده اذعان دارند که بکارگیری مهارتهای روانی، ۵۰ تا ۷۰ درصد موفقیت در داوری را تضمین می کند.


مهارتهای روانی قضاوت، یعنی مهارتهای موثر در وظایف دشوار از قبیل سوت زدنهای غیر معمول، کنترل کردن بازی، خونسردی و تحریک ناپذیری که بیشتر از مهارتهای جسمانی اهمیت دارد.


توضیح تکمیلی

قصد دارم طی چند یادداشت به مبحث مهم و در عین حال فراموش شده روانشناسی داوری بپردازم، از معدود منابع موجود کتاب فوق است که به همت دکتر چوبینه و انتشارات حتمی در برای اولین بار در سال ۹۱ ترجمه و چاپ شده است.


متاسفانه طی چند دهه گذشته در کشور دوره های داوری رشته های مختلف ورزشی بدون آموزش مباحث روان شناسی و صرفاً توجه به مسائل فنی برگزار شده است. خب خلا این امر در حواشی مسابقات و جنجالهای رسانه ای را بارها و بارها دیده ایم.


در سرفصل دوره های داوری به ندرت به آموزش مهارتهای روانی پرداخته می شود. (مگر در حد چند خاطره کلاسی از مدرس کلاس که بیشتر جنبه شخصی دارد و کمتر عمومیت پیدا می کند)


همانطور که در مطالب ابتدایی کتاب هم از قول داوران با سابقه نقل شد، مهارت های روانی در امر قضاوت به نسبت مهارتهای جسمانی از جایگاه بالاتری برخوردار است.


ناظران داوری در ورزش های حرفه ای مختلف که قضاوت سرداوران و داوران را سنجیده و ارزشیابی می کنند؛ قضاوت یکنواخت، ثبات عقیده در تصمیم گیری سریع و دقیق و آرامش به عنوان مهم ترین سرمایه های یک داور خوب، تاکید می کنند.


به طور حتم یک داور خوب شدن، خود یک هنر است و هنری که یک داور مسابقه از خود به نمایش می گذارد تا حد زیادی بستگی به ویژگیهای شخصیتی او دارد.


مشخصات یک داور خوب: برخورد مناسب، قاطعیت، تعادل روحی، صداقت، تشخیص، اطمینان، لذت و انگیزش و...


طبق تحقیق انجام شده روی داوران بسکتبال مشخص شده است که ۷۳ درصد از افراد نمونه تحقیق با این اظهار که اعتقاد دارم یکنواختی قضاوت، مهم تر از کتابی سوت زدن است، موافق بودند.


عدم یکنواختی قضاوت مسابقه باعث ظن و تردید بازیکنان نسبت به داور می شود، مربیان را هم نسبت به خودش بی اعتماد خواهد کرد.


ضمن اینکه بلاتکلیف کردن بازیکن و مربی از تصمیمات داور باعث اضطراب، ناکامی، خشم و برخی رفتارهای فیزیکی منفی که از افراد متضرر سر می زند، می شود.


در مورد اشتباهات داوری باید عرض کنم که افکار عمومی معتقد است داورانی که در حین بازی به ضرر بازیکن یا تیمی سوت یا قضاوت اشتباهی می کند، کار خود را با سوت دیگر جهت دلداری جبران می کند، که البته وضع را فقط بدتر می کند.(تحقیق انجام شده در این مورد با ۷۷ درصد جواب مثبت مورد تایید قرار گرفته است.)


تفسیر و تحلیل قوانین هر رشته ورزشی توسط داور باید چه در جریان رقابت ورزشی، چه به عنوان کارشناس یا حتی بیننده یکسان باشد.


تعلق خاطر به قهرمان، تیم یا رنگ خاصی باعث نشود تعابیر و تفاسیر متفاوت باشد. حتی توصیه شده ابلاغ داوری برای مسابقاتی که شبهه تعلقات یا تعصباتی می رود، صادر نشود و در صورت صدور، خود داور نپذیرد!


با تقویت مهارتهای روانی داور می تواند در شرایط حساس بازی هم قضاوت یکسانی داشته باشد، برخورد خوب در عین قاطعیت هم که در بالا اشاره شد کمک زیادی به اجرا و قضاوت خواهد کرد.


تعادل روحی (از دیگر مولفه های یک داور خوب) مخصوصاً در شروع و پایان بازی ها به خاطر بالا بودن هیجان مسابقه از اهمیت بالایی برخوردار است.


صداقت: بدون غرض قضاوت کردن، حتی با وجود اعتراض و برخورد مربی، بازیکن و یا تماشاگران است. سفارش شده برای اینکار این جمله را بخاطر داشته باشید که هر آنچه را دیده اید، سوت بزنید! (قضاوت کنید)


تشخیص: داورانی که تشخیص درستی را داشته اند بر این باورند که؛ روی مسابقه تمرکز مطلق داشته اند، به عوامل تنش زا توجهی نکرده یا کنترلش کرده اند و بابت قضاوت یا سوتهای قبل(تصمیمات قبل) در ادامه بازی نگرانی به خود راه نداده اند.


پر واضح است که انحراف در تمرکز باعث تصمیم غلط می شود و می تواند به راحتی جای برنده و بازنده را عوض کند. جنجالهای رسانه ای، بیانیه های باشگاه ها، موضع گیری همه افراد ذینفع بعد از مسابقات مهم موید این نکته است.


اطمینان: بدون اعتماد به نفس نمی توان تصمیمات درست را گرفت و در مقابل خشم تیم و مربیان معترض دوام آورد. نباید شرایط محیطی مسابقه، داور و تصمیماتش را دچار تردید کند.


نحوه برخورد با مربیان، بازیکنان و تماشاگران مستلزم توسعه مهارتهای ارتباطی است. تعادل روحی وابسته به مهارت روانی آرامسازی می باشد. که این مهارت را می توان از طریق روش های آرامسازی مثل آرامسازی پیشرونده، کنترل نفس و خودگفتاری مثبت فرا گرفت.


هر داور باید یک برنامه قبل از مسابقه داشته که به بهترین وجه متناسب با شخصیت و رشته ورزشی او باشد. قضاوت عالی تصادفی نیست!


برنامه روانی قبل از بازی، نقش عمده ای را در عملکرد قضاوت ایفاء می کند. آمادگی ذهنی، تمرکز و اطمینان برای یک قضاوت خوب ضرورت دارند.


برنامه روانی باید در طول مسابقه، احساس آرامش، هوشیاری و کنترل را به همراه داشته باشد.


داوران کارآزموده از این نظر بر دیگر داوران کم تجربه برتری دارند که با تیم ها، حریفان، مربیان و شرایط بازی آشناتر هستند.


داوران مجرب از لحاظ روانی برتر هستند چرا که با سبک های بازی، رفتار تماشاگران و ویژگی های زمین یا محیط مسابقه شناخت کافی دارند.


لازم نیست که در رشته ورزشی خود قبلا ً ورزشکار بوده باشید، اما اگر ورزشکار رشته ورزشی خود نبوده باشید، ممکن است که در درک کامل آن رشته ورزشی به مشکل بربخورید.


توضیح تکمیلی


اهمیت آمادگی روانی داور قبل از مسابقه در قضاوت کردن او خصوصاً دقایق ابتدایی بازی مشخص می شود.


میزان انگیختگی داور اگر از حد مجاز آن رشته ورزشی بیشتر باشد که شخص داور خود عاملی می شود برای پرخاش کلامی و فیزیکی در زمین و اگر پایین تر از حد مجاز باشد که با خونسردی بیش از حد و بی تفاوتی زیاد صدای اعتراض بازیکنان، مربیان یا تماشاگران را در خواهد آورد.


یک داور کار کشته به محض دریافت ابلاغ، نسبت به شرایط حاکم فلان ورزشگاه، تیم ها، بازیکنان و حتی شرایط جدول به برنامه ریزی ذهنی مشغول می شود و با آگاهی و تمرکز کامل برای قضاوت مسابقه وارد زمین یا محیط رقابت می شود.


اگر غیر از این باشد، نباید انتظار داشت که اوج عملکردش را نشان دهد و به نوعی دچار هرج و مرج ذهنی می شود که از سوت های اشتباه، تردید در اعلام خطاها، رفتار سینوسی با بازیکنان و مربیان قابل مشاهده است.


داوران می توانند با تمرین، تمرکز و راهکارهایی که گفته شد، با اطمینان خاطر بیشتر مسابقات را قضاوت کنند و طی جریان بازی باعث نشوند که شرایط سختی برای خود و دیگر عوامل رویداد ورزشی رقم بخورد.


به گونه ای که نتیجه بازی از تقابل و تلاش بازیکنان و مهارتهای فنی خودشان رقم بخورد تا اشتباهات داوری!


مجید کرامتی مقدم

منبع: روانشناسی داوری، نوشته: روبرت اس. وینبرگ و پگی ا.ریچاردسون، ترجمه: دکتر سیروس چوبینه



فرم ارسال نظر


مطالب پیشنهادی از سراسر وب




  فروش تجهیزات ویپ   |   تهران وکیل   |   گردشگری ارم بلاگ   |   مشاور ایرانی در لندن  


آخرین مطالب این وبلاگ

آخرین مطالب مجله


دوره ای که به جرات میتونه ورق زندگیتو عوض کنه! دوره ای که به جرات میتونه ورق زندگیتو عوض کنه! مشاهده